Kopenhagen kun je gemakkelijk zelfstandig verkennen. De stad is niet groot en fietsen zijn overal verkrijgbaar. De fietspaden horen tot de beste van Europa met als absolute hoogtepunt de fietssnelweg Cykelslangen (Fietsslang) die op elegante wijze over het water en tussen de hoge gebouwen door kronkelt. Toch kiezen veel toeristen voor het voorgekauwde gemak van rondvaartboot en sightseeing bus. De rondrit in de rode dubbeldekker wordt aangeprezen als The Little Mermaid Tour. Na het bezichtigen van het oude militaire Kastelletcomplex sta ik oog in oog met de in 1913 door Edvard Eriksen gemaakte meermin en heb ik het geluk dat ik haar even voor mezelf heb. Bevallig, maar eigenwijs poseert ze op een van de ronde stenen in het kristalheldere water dat de inmiddels blauw geworden lucht weerspiegelt. Mijn vreugde is echter van korte duur.
Een rondvaartboot houdt geroutineerd stil om alle passagiers de kans te geven de zeemeermin te fotograferen. Vanaf de wal worden de stenen beklommen door Duitse Montessorikinderen die zolang blijven staan en zitten dat ze inmiddels op honderden foto’s te zien moeten zijn. Hun ouders kijken lachend toe. Hoe kennen al deze mensen De Kleine Zeemeermin? Van de film? Uit de verzamelde sprookjesboeken? Van de overal circulerende foto’s? Uit de reisboekjes over Kopenhagen? De aandacht voor het beeldje contrasteert schril met de belangstelling voor de bedenker van dit verhaal Hans Christian Andersen (1805-1875).
Ik besluit Magasin du Nord te bezoeken, het oudste Scandinavische warenhuis. Volgens mijn reisgids huurde de sprookjesschrijver in dit gebouw een zolderkamer die nog in oude staat zou zijn. Zolderkamers bevinden zich doorgaans op de hoogste verdieping en ik begin mijn speurtocht dan ook op de vijfde etage. Geen enkele deur leidt naar een mogelijk schrijversverblijf, maar op deze hoogste verdieping is wel een service centre. Ik meld me bij een vriendelijke dame, die lijkt te weten waar ik het over heb: ‘U moet op de derde etage zijn, bij het kinderspeelgoed. Daar helpen ze u verder.’ Ik bedank haar hartelijk en daal twee roltrappen af.
Het valt niet mee een kinderafdeling te vinden, maar helemaal aan het einde van de ruimte wijst een pijl naar boven naar kinderspeelgoed. Wat betekent die pijl? Rechtdoor of letterlijk omhoog? De enige mogelijkheid is het beklimmen van een trap en ik vermoed daar een tussenverdieping. Tussen het kinderspeelgoed loopt een medewerker van het warenhuis die ik vraag naar de kamer van de beroemde sprookjesschrijver. Hij kijkt me aan alsof hij die naam voor het eerst hoort. Hij haalt er een collega bij en vraagt of die weet waar ik de kamer van Hans Christian Andersen kan vinden. ‘Wie heeft gezegd dat u hier moet zijn?’ vraagt de tweede medewerker. ‘De serviceafdeling zei me dat ik op de derde verdieping moest zijn bij het kinderspeelgoed.’ De medewerker lacht, kennelijk opgelucht dat hij van me af is: ‘Dit is de vierde verdieping, u moet een verdieping lager zijn.’
Zo daal ik de trap weer af. Omdat het personeel me niet veel wijzer maakt, ga ik zelf op zoek. De ene deur na de andere open ik, totdat ik tegenover de hypermoderne Nespressomachines ineens een afbeelding van Andersen herken op een klapdeur. Daarachter zie ik een vergaderruimte. Zou dit de historische plek zijn? Ik loop nog wat verder en bereik een duister gangetje. Aan de zijkant daarvan bevindt zich een klein vertrek dat voor het grootste deel in beslag wordt genomen door een bedstee. Aan weerszijden staan twee rechte stoelen en in de vensterbank liggen enkele vellen papier en een ganzenveer waarmee Hans Christian Andersen zijn wereldberoemde in veel talen verschenen verhalen schreef: Het lelijke eendje, Duimelijntje, De ijskoningin, De nieuwe kleren van de keizer en natuurlijk De kleine zeemeermin. Er valt zwak licht door de ramen die uitkijken op een blinde muur. Dit is de plaats waar Andersen in grote eenzaamheid werkte aan zijn 3300 sprookjes, zijn reisverhalen, zijn romans en zijn gedichten. Dat verder vrijwel geen mens deze plaats nog bezoekt, geeft dit intieme moment toch nog een zekere magie.
Johan Bakker, 22 oktober 2017
De uitgelichte afbeelding is gemaakt door Rommy Bakker