Door Rotterdam-West loopt een ‘groen lint’ dat groene buurtinitiatieven koppelt tot een wandeling van 8 kilometer: de groene connectie. De Groene Connectie wil buurtinitiatieven en zorginstellingen nauwer laten samenwerken om de gezondheid en het welzijn van Rotterdammers in West te verbeteren.
Bewoners van het G.W. Burgerplein, de Essenburgsingel en de Beukelsdijk in Rotterdam pakten enkele jaren geleden een verwaarloosde strook wildernis langs de spoorlijn aan en toverden die om tot een heus natuurgebied. Ze kraakten het vroegere NS-wachthuisje en maakten daar een gezellig buurthuis van. NS en Pro Rail waren aanvankelijk niet zo enthousiast over dit burgerinitiatief, maar moesten toegeven dat midden in de stad iets moois tot stand kwam. Dat de Spoortuin geen bevlieging was, bleek toen de eerste moestuinen werden geoogst. De buurtbewoners weten elkaar op deze plek op allerlei momenten te vinden.
Dat stadsmensen de behoefte hebben om in hun woonomgeving te genieten van de natuur is niet zo verwonderlijk. Maar dat dit gezamenlijke verlangen daadwerkelijk gestalte krijgt in de vorm van groene oases in de betonnen stadsjungle is wel bijzonder. Het leek bijna overmoedig om te geloven dat je deze groene buurtinitiatieven in Rotterdam-West met elkaar zou kunnen verbinden, maar ook dat is gelukt. Dankzij de inzet van het platform De Groene Connectie is het nu mogelijk om een circulaire groene wandeling te maken van acht kilometer.
De groene wandelroute hangt in de wachtkamer van de huisarts, en fysiotherapeuten adviseren hun cliënten om een natuurwandeling in de stad te maken. Ook aan de kinderen is gedacht met activiteiten als survivaltochten, schaapscheerdersfeesten en nachtvlinders kijken. Zelfs de route van de avondvierdaagse valt deels samen met dit groene traject.
De Spoortuin, de Essenburgtuin, de Pluktuin en het Dakpark kende ik als losse onderdelen, maar de ervaring van één lange boswandeling in mijn eigen wijk was nieuw toen mijn reisgenote Rommy en ik de wandelschoenen aantrokken.
Het Essenburgpark kent verschillende paden, met ieder hun eigen karakter. De bramen hangen uitnodigend langs het wandelpad, al zijn de meeste onbereikbaar door de hoogte van de struiken of vanwege de brandnetels. Met een pontje kun je naar de Pluktuin, maar wie rechtdoor loopt, doorkruist het hele gebied via loopbruggetjes. Hier en daar zijn bankjes neergezet om uit te rusten en van de natuur te genieten. Af en toe rijdt enkele meters hoger een trein voorbij. Bij het verlaten van het Essenburgpark zie je aan je rechterhand een stationsgebouw uit 1903. Ooit was het de bedoeling dat het als Station Beukelsdijk deel uit zou maken van de verbinding tussen Hoek van Holland en Duitsland, maar daar is het nooit van gekomen. Het is prachtig dat het gebouw als monument behouden is gebleven, al zou het wel een likje verf kunnen gebruiken. Dat geldt ook voor de twee naastgelegen houten wachterswoningen.
Via de Beukelsbrug bereiken we het vervolg van de route. De verlaten parkeerplaats is slechts in gebruik als Sparta thuiswedstrijden speelt. Daarachter begint een intrigerend overgangsgebied. Over een zandpad lopen we tussen de bomen door. Een verscholen seinpaal verraadt de vroegere aanwezigheid van een spoorlijn. Op de spoorbrug over de Horvathweg zijn de rails blijven liggen. Vanwege de overvloedige plantengroei zal hier van treinverkeer niet snel meer sprake zijn en we kunnen dus veilig doorlopen.
Tussen de bomen door duikt ineens het vertrouwde beeld op van de Lee Towers, zoals de woontorens aan het Marconiplein inmiddels zijn gedoopt. Wandelen door het groen gaat veel sneller dan het doorkruisen van ‘normale’ straten in de stad. Links zie ik het Justus van Effencomplex liggen, aan de andere kant, op de dijk, grazen schapen en ik voel me echt een toerist in mijn eigen stad.
Via het Marconiplein naderen we een bekend deel van de Groene Connectie: het Dakpark dat is neergelegd boven een lint van winkels. Terwijl we de helling beklimmen – wat een unieke ervaring is, want waar kom je die in Nederland tegen? – kijken we uit over de kunstenaarskolonie die dit vroeger zo trieste stukje Rotterdam aantrekkelijk maakt. Hier bevinden zich de studio’s van Kunst & Complex en het atelier van Joep van Lieshout (waar rapper Kanye West onlangs nog is gesignaleerd). Het meest in het oog springende gebouw dat we vanaf het Dakpark kunnen zien, is Studio Roosegaarde van kunstenaar Daan Roosegaarde. Hier werkt een heel team aan kunstprojecten die de wereld een beetje mooier moeten maken, maar Roosegaarde richt zijn schijnwerper ook op om de aarde heen cirkelende brokken ruimteschroot. Waar de mens verschijnt, laat hij rommel achter. Het Dakpark vormt op die wet geen uitzondering. Niet alleen zien we achteloos op het gras achtergelaten etensresten en lege verpakkingen, we treffen zelfs een collectie schoenen aan.
‘Als we vroeger op vakantie waren en we zagen een konijntje lopen, was dat iets bijzonders en stopten we met fietsen’, vertelt mijn wandelgenoot. Als je dat hier zou doen, kon je maar beter blijven staan, want het krioelt hier van de knagers. De gemeente schijnt geluidspalen te hebben geplaatst om ze te verjagen, maar daar zijn de dieren immuun voor geworden. Onverstoorbaar kijken ze ons na terwijl we voorbijlopen. Het schuin aflopende gras is doorboord met tientallen konijnenholen. Onwillekeurig neurie ik ‘Bright Eyes’ van Art Garfunkel, het thema van de konijnenanimatiefilm Watership Down.
Bovengekomen zien we het industrieterrein en de aangrenzende havens. In een van die havens ligt een door zonne-energie aangedreven ponton met koeien aangemeerd. Over stadsnatuur gesproken! Op het Dakpark bevindt zich een trapsgewijs aflopende waterval, een ideale plek om verkoeling te zoeken als de zomers in de toekomst nog heter gaan worden. Aan de rand, niet ver van de bomen, wekt een stel jongeren de indruk langdurig te kamperen. De weg daalt inmiddels zodat we weer heel andere beenspiergroepen aanspreken.
Vanaf de oevers van de jachthaven in de Middenkous kun je de windkorenmolen de Distilleerketel, de Euromast en de Erasmusbrug in een panoramisch beeld op je telefoon vastleggen. De Tuin op de Pier ‘waar bewoners van het Loydkwartier kunnen recreëren, groentes, kruiden en bloemen laten groeien en elkaar ontmoeten’ laten we voor deze keer rechts liggen.
We wandelen terug via Oud-Delfshaven waar 400 jaar geleden de Pelgrimvaders Nederland verlieten voor een ongewis avontuur in Amerika. Veel in deze omgeving is authentiek: de Pelgrimvaderskerk, diverse antiek- en snuisterijenwinkels, kunstenaarsateliers, jenevercafés, bierbrouwers en eethuisjes. Een wat minder fraaie gevel wordt aan het oog onttrokken door een afbeelding van Kees van Dongen die in 1877 in Delfshaven is geboren en die als schilder al oog had voor de schoonheid van de Aelbrachtskolk. Via de Nieuwe Binnenweg, het Heemraadsplein en het Heemraadspark bereiken we het laatste traject van de Groene Connectie: de Heemraadssingel, een groene strook van anderhalve kilometer die hier al meer dan honderd jaar mooi ligt te zijn.
