Vrijdag 12 juli
North Sea Jazz begint in druilerige omstandigheden, maar in de verschillende zalen van het grootste overdekte jazzfestival van de wereld stijgt de temperatuur naar grote hoogten. Het driedaagse Rotterdamse festival richt zich op een publiek van uiteenlopende leeftijden en dat is terug te zien in het muzikale aanbod: de 91-jarige Burt Bacharach doet een royale greep in het American Songbook, de jonge muzikanten van The Internet geven een eigentijdse draai aan jazz met dansbare elektronica en frisse hiphop-grooves. Ahoy is met 75.000 bezoekers uitverkocht en met name de kleinere zalen lopen al ver voor aanvang van de optredens vol.
Het Rembrandt Frerichs-trio gebruikt authentieke instrumenten zoals fortepiano, violone en een speciaal fluisterdrumkit, zodat ze zoveel mogelijk aansluiten bij het geluid van de Iraanse knievioolspeler Kayhan Kalhor. Omdat de fortepiano lastig is te vervoeren, speelt Frerichs in de Yeniseizaal op de vleugel. Kalhor zet de toon zodat de muziek aanvankelijk een Oosters karakter heeft. Vanaf het moment dat Frerichs begint te soleren, stijgt het jazzgehalte. De stukken zijn lang en de musici bouwen de spanning zorgvuldig op. Het is ontroerend om te zien en te horen hoe Oost en West elkaar muzikaal gezien de hand reiken en dit eerste concert is meteen al een hoogtepunt van dit festival.
Vanwege de grote belangstelling lukt het niet om binnen te komen bij het Mats Eilertsen Trio en ook een gedeelte van het concert van het Christian Sands-trio moet ik missen, maar wat ik hoor, klinkt goed en het publiek dat wel op tijd aanwezig was, lijkt onder de indruk.
Al een half uur aanvang van het optreden van Rymden hangt in de Madeira-zaal een gespannen verwachting. Het is dan ook een gouden combinatie: de Noorse toetsentovenaar Bugge Wesseltoft met de twee overgebleven leden van EST (pianist Esbjörn Svensson overleed in 2008 na een duikongeluk). Rymden neemt het publiek mee op een fascinerende muzikale reis vol Noorse lyriek en dramatische Zweedse rockelementen.
Jacob Banks is een van de nieuwkomers dit jaar. De Brits-Nigeriaanse zanger was eerder dit jaar al op Pinkpop te zien. Ook op North Sea Jazz maakt hij indruk met zijn krachtige bariton en zijn soulvolle muziek.
De twee verrassingen van de vrijdagavond zijn de Bob Reynolds Group en Something about Sanna. Bob Reynolds bestrijkt een groot segment tussen klassieke jazz en popmuziek. Muzikaal gezien is zijn optreden van hoog niveau, maar de groep straalt daarnaast puur speelplezier uit, zeker als toetsenist Rusian Sirota de vleugel inruilt voor het Hammond-orgel. Sanna van Vliet zingt en speelt piano, maar tussendoor praat ze luchtig, onderhoudend en relativerend met veel droge humor en zelfspot. De eigen composities van haar trio zitten goed in elkaar. Bassist Sven Schuster en drummer Joost Kesselaar begeleiden stuwend en Sanna van Vliet heeft een prettige stem.
Zaterdag 13 juli
Pianist Rein de Graaff nam onlangs afscheid van zijn publiek met een Nederlandse tournee. Het optreden op North Sea Jazz is in feite een toegift. Het is mooi om te zien dat de Madeira bomvol zit. Het Rein de Graaff trio speelt een pittige set met de Amerikaanse baritonsaxofonist Ronnie Cuber en de Nederlandse saxofonisten Maarten Hogenhuis, Tineke Postma en Marco Kegel. Het enthousiasme en het speelplezier zijn groot.
Jazzveteraan Gary Bartz laat op deze editie zijn project Another Earth herleven. Vijftig jaar geleden maakte hij baanbrekende muziek met Charles Tolliver die ook nu weer aanwezig is. De plaats van Pharao Sanders is ingenomen door Ravi Coltrane de zoon van freejazz-legende John Coltrane. De groep speelt een boeiende set. De ritmes zijn gecompliceerd, maar de muziek klinkt warm en spiritueel.
De groep Mammal Hands zegt me weinig. Toch hoor ik bekende nummers voorbijkomen. Het blijkt dat Spotify al eerder dan ik in de gaten had dat deze muziek me zou aanspreken. De bezetting van dit basloze trio is eenvoudig: piano, percussie en sax. Dankzij het inventieve gebruik van elektronica is het geluid vol en de groep speelt aanstekelijk.
De zaterdag staat in veel zalen in het teken van het Hammond-orgel. Joey DeFrancesco, laat zijn ronddraaiende luidsprekers heerlijk ronken. De geroutineerde organist wordt vakkundig begeleid door Billy Hart en de jonge saxofonist Troy Robert. Een grote zeemeeuw probeert ondertussen de uitgang te vinden van de zaal waar hij per ongeluk naar binnen is gevlogen.
De belangstelling voor Tank and the Bangas uit New Orleans is groot. De groep maakt er ondanks de nijpende situatie in hun woonomgeving een ongecompliceerd feestje van door het opblazen en laten knallen van grote ballonnen. Ook muzikaal gezien is het feest.
Tenorsaxofonist Houston Person staat bekend als stevige hardbopper. Deze zaterdagavond in de Madeira speelt hij moddervette souljazz. Met Hammondorgel en geestige aankondigingen: ‘Ik speel bij voorkeur stukken van goede componisten, ik kan het u niet aandoen om mijn eigen muziek te laten horen.’
Macy Gray staat steviger in haar schoenen dan enkele jaren geleden. Ook zij geeft een vermakelijk show, en de muziek (pop, soul en hiphop) klinkt strak en fris. Een glansrol is er voor haar achtergrond zangeres die de Maaszaal tot het kookpunt weet te brengen met indrukwekkende uithalen. Prachtig hoe Gray een schijnbaar intieme band weet op te bouwen met haar massaal toegestroomde publiek: ‘Het gaat om jou en mij. Wij moeten samen een fijne avond hebben.’
Het trio van Larry Goldings, met gitarist Peter Bernstein en drummer Bill Stewart, volgens the New York Times ‘the best organ trio of the last decade’, is een waardige afsluiter van de zaterdagavond. Hard swingend, stevig groovend, maar subtiel toewerkend naar een zachte landing.
Zondag 14 juli
Het Yuri Honing kwartet opent de zondag sterk. De groep slaagt erin een herkenbaar eigen geluid te produceren. De muzikale spanningsopbouw van Honings spirituele melancholie is superieur. De hoge kwaliteit van Nederlandse groepen op dit festival valt sowieso op. Het zondagse publiek lijkt meer op muziek gericht dan dat van zaterdag. In de zalen waar verstilde jazz wordt gespeeld, luisteren de mensen geconcentreerd, soms met de ogen dicht.
Gitarist Reinier Baas en altsaxofonist Ben van Gelder vormen een bijzondere combinatie met het indrukwekkende Metropole Orkest. Baas improviseert eigenzinnig en energiek, Van Gelder speelt lyrisch, maar avontuurlijk. De stuwkracht van de ritmesectie van het Metropole Orkest is groot, de strijkers en de blazers plaatsen het spel van deze jonge honden in een prachtig perspectief.
Kamasi Washington, die tijdens de vorige editie speelde met het Metropole Orkest, moet deze keer op zijn eigen musici vertrouwen. Zijn band speelt echter zo overtuigend dat Washingtons muziek met gemak de Maas vult: ‘We spelen verschillende melodieën door elkaar om te laten zien hoe mensen als ze verschillend zijn toch kunnen samenwerken.’
Al voordat de show van Janelle Monáe is begonnen, zien we haar silhouet afsteken tegen de veelkleurige achterwand. Staat ze daar al? Dat lijkt inderdaad zo te zijn; exact om acht uur zet haar band in en geeft de Amerikaanse zangeres, die zich laat inspireren door sciencefiction, een spectaculaire muzikale show met zang en dans, waarin ze een ode brengt aan het leven, de liefde en haar muzikale voorbeeld Prince.
Artist in Residence Robert Glasper krijgt drie keer de kans om te laten zien wat hij in huis heeft; de pianist en bandleider voelt zich net zo thuis in hiphopkringen als in een jazzomgeving. Die verschillende kanten buit hij maximaal uit in drie overtuigende sets, met als afsluiter een hommage aan zijn voorganger trompettist Miles Davis die eerder uitloopt op een eigenzinnige interpretatie dan op een eerbiedige kopie.
Joshua Redman is sinds de jaren negentig van de vorige eeuw een vaste en graag geziene gast. Tijdens dit slotconcert presenteert de saxofonist zijn Still Dreaming-project. Het is een eerbetoon aan Ornette Coleman’s kwartet Old and New Dreams, waarin onder meer Joshua Redmans vader Dewey speelde. Still Dreaming speelt stukken uit de jaren zeventig en tachtig, maar ook eigen werk in de vrije geest van Coleman. Aan het slot van deze jaarlijkse bijeenkomst van de wereldwijde jazzfamilie staat de festivalpresentator stil bij de mensen die ons onlangs zijn ontvallen: presentator en musicus Cees Schrama (1936-2019), freejazz pionier Ornette Coleman (1930-2015) en trompettist Roy Hargrove (1969-2018): ‘North Sea Jazz maakte Roy Hargrove groot en Roy Hargrove maakte North Sea Jazz groot.’
Foto’s: Ron Beenen