In de National Galleries Scotland te Edinburgh is momenteel een bijzondere tentoonstelling te zien over de verhouding tussen Rembrandt en Groot-Brittannië. De Britse waardering voor de Nederlandse kunstenaar is altijd groot geweest. Veel van zijn werk is dan ook in het Verenigd Koninkrijk terecht gekomen. Het is een prachtige tentoonstelling geworden die Rembrandts werk laat zien vanuit een Brits perspectief. Rembrandt blijkt niet alleen Britse gebouwen te hebben geschilderd, De National Galleries toont ook minder bekend werk zoals een (alternatieve) Lezende Oude Vrouw, De Molen in een landschap die een inspiratie blijkt te zijn geweest voor andere kunstenaars en mooie etsen en ‘selfies’, waarvan Rembrandt als maker de voorloper was.
Rembrandt van Rijn (1606-1669) werd geboren in Leiden, maar hij werkte het grootste deel van zijn leven in Amsterdam, waar de kunstenaar zich vestigde in 1663. Rembrandt was een succesvol schilder en graficus, al kwam hij aan het eind van zijn leven toch in financiële moeilijkheden. In 1656 werd hij failliet verklaard.
In de zeventiende eeuw stond Rembrandt vooral bekend om zijn etsen. In de achttiende eeuw culmineerde het verzamelen van zijn werk in een heuse rage. In de negentiende eeuw onderging de reputatie van Rembrandt een herwaardering. De Nederlandse kunstenaar werd een belangrijke stimulans voor de herleving van ‘de ets’ die doorging tot in de twintigste eeuw.
Tijdens zijn leven bestudeerde Rembrandt ook enkele Engelse onderwerpen. Het is onwaarschijnlijk dat de kunstenaar ooit voet op Britse bodem heeft gezet, maar St. Albans Cathedral, Windsor Castle en London met de oude St. Paul’s zijn duidelijk herkenbaar afgebeeld in zijn werk. Wel zijn er enkele onnauwkeurigheden te zien in de details van de gebouwen en de topografie.
Rembrandt’s portretten zijn expressief en levensecht. De eerste grote schilderijen van Rembrandt arriveerden rond 1720 in Groot-Brittannië. Rembrandts werk in het Verenigd Koninkrijk omvat een laat Zelfportret, De Besnijdenis, Het feest van Belshazzar en De vlucht naar Egypte.
Om aan de enorme vraag naar Rembrandt’s etsen te voldoen werden herdrukken en kopieën gemaakt. Kapitein William Baillie verwierf de versleten plaat van De Honderd Gulden Prent, een van de beroemdste etsen van Rembrandt. Hij herwerkte die en drukte een beperkte oplage af in 1775, waarna hij de plaat in vier stukken sneed en vervolgens de fragmenten opnieuw drukt.
Rembrandt’s werk had een enorme impact op Britse kunstenaars als Turner, John Crome en John Constable. De Molen stimuleerde landschapskunstenaars in de negentiende eeuw tot het maken van vergelijkbaar werk. Britse schilders lieten zich echter vooral laten inspireren door Rembrandts portretten en zelfportretten.
Britse kunstenaars kopieerden het werk van Rembrandt niet, maar je herkent zeker zijn stijl: grote, donkere interieurs, indringende blikken, sfeervolle kaarsverlichting, geel, rood en bruin glazuur en karakteristiek penseelwerk. Tot op de dag van vandaag laten Britse kunstenaars zich inspireren door Rembrandt: John Bellany, Glenn Brown, Leon Kossoff en vele anderen. Hun moderne schilderijen zijn te zien te midden van de doeken en afdrukken van de Nederlandse meester zelf.
Rembrandt en Groot-Brittannië; National Galleries Scotland, Edinburgh 7 juli – 14 oktober 2018.