Pianist Lang Lang wilde Bach en de barokperiode echt begrijpen voordat hij de monumentale Goldbergvariaties vastlegde. Op de luxe-editie zijn twee uitvoeringen te horen. Naast de studio-opname bevat het album ook een in een keer opgenomen recital in de Thomaskerk te Leipzich, waar Bach werkte en waar de componist begraven ligt. Lang Lang stond ons te woord via een Zoom-verbinding.
Wat was de grootste uitdaging bij het opnemen van de Goldbergvariaties?
Het spelen van de goede noten is geen probleem, ik ken deze muziek al sinds mijn tiende, de variaties zijn verankerd in mijn geheugen. Maar het is de kunst om ze zo vrij te spelen dat het lijkt alsof je aan het improviseren bent.
Hoe houdt u het spelen van de variaties anderhalf uur spannend?
Door van te voren na te denken over de structuur van de muziek. Je moet niet meteen alles geven in de eerste drie variaties, het is beter om die spanning geleidelijk op te bouwen. Verder is het prettig als je duidelijk aangeeft wat je aan het doen bent zodat iedere variatie tot zijn recht komt. Uiteindelijk moeten al die losse bouwstenen een geheel gaan vormen.
Wat voegt u met dit album toe aan de vele uitvoeringen die er al zijn?
Ik heb veel geluisterd naar de geweldige uitvoeringen van bijvoorbeeld Glenn Gould en Murray Perahia. Maar tijdens het opnemen moet je niet te veel aan je voorgangers denken, dan verkramp je. Ik heb me de afgelopen jaren verdiept in de wereld van de barok en die van Bach in het bijzonder. Ik raakte steeds meer onder de indruk van de muzikale vrijheid die er in die periode was. Dankzij die vrijheid was er ruimte voor lyriek en ontroering.
U hebt een lange weg afgelegd, kunt u beschrijven hoe die muzikale reis is begonnen?
Mijn vader speelde Chinese volksmuziek. In het gezin waarin ik opgroeide, maakten we samen veel muziek. Die muziek kwam uit het hart. Mijn klassieke muziekopleiding was veel theoretischer. Het is voor iemand met een Aziatische achtergrond lastiger om muziek die in Europa is gecomponeerd te begrijpen. Veel Aziatische pianisten zijn technisch perfect, maar ze missen de affiniteit met de muziek. Wat ik geleerd heb van volksmuzikanten is dat ze openstaan voor gevoel. Om Bach te kunnen begrijpen, moest ik me in zijn leven verdiepen. Waar woonde hij, hoe zag de maatschappij er toen uit, wat aten de mensen en wat vonden ze belangrijk?
Wat betekenen de Goldbergvariaties voor u?
Het is muziek die bedoeld is om tot rust te komen. Om die goed te kunnen spelen moet je eerst de stilte opzoeken. Ik stel mezelf dan voor als iemand die alleen op de wereld is. Na anderhalf uur bereik ik een ander bewustzijnsniveau. In die situatie klinkt alles anders. Na het spelen van de Goldbergvariaties kan ik elke toegift spelen die ik wil. Het klinkt altijd goed.
Hoe was het voor u om in de Thomaskirche in Leipzich te spelen?
Ik had dit concert liever aan het eind van mijn tournee gedaan, maar we moesten rekening houden met de mogelijkheden van de kerk. Dit was pas de tweede keer dat ik de variaties voor publiek speelde en er was geen tijd voor een repetitie. Dit recital was om meerdere redenen bijzonder. Ik speelde naast het graf van Bach in de kerk waar zijn muziek voor het eerst klonk. Ook objectief gezien is de akoestiek in deze kerk bijzonder goed. Toen ik de opnames beluisterde, viel me op dat ze heel anders klonken dan hoe ik in de studio had gespeeld. De liveopname is spontaner en persoonlijker. Daarom besloten we ze allebei uit te brengen.
Kan Bachs muziek ons helpen in deze moeilijke tijden?
Bach heeft ons iets unieks gegeven. Tijdens deze pandemie kan de positieve energie van zijn muziek ons troosten en helen.
Bach: Goldberg Variations (Deluxe Edition)
Lang Lang – Deutsche Grammophon
Aria: