Maandagavond is doorgaans niet de beste uitgaansavond, maar 3 juli jl. was een uitzondering op die regel. Niet alleen het Hammersmith Apollo-theater was uitverkocht, in vele bioscopen, verspreid over de aardbol, keek een groot publiek mee. Precies 50 jaar geleden sloot David Bowie zijn wereldtournee Ziggy Stardust and the Spiders From Mars af in dit theater dat toen nog Hammersmith Odeon heette.
Regisseur D.A. Pennebaker filmde het concert, jaren later verscheen het ook als live-album. Tot verbazing van zijn 5000-koppige publiek zei Bowie, die in zijn hoofd alweer aan een nieuw project was begonnen, dat dit het laatste optreden was geweest van de Spiders From Mars.
Ook voor de muzikanten die hem 170 keer hadden begeleid, was dit een tegenvaller, al wisten ze dat Bowies creatieve genie vaak lichtjaren verder was dan dat van de meeste andere stervelingen. Voor aanvang van de show vroeg Bowie Mike Garson om het publiek op te warmen met een piano-prelude. 50 jaar later krijgt de pianist dezelfde vraag. Hij buigt zich over de toetsen en tovert een indrukwekkende en bij vlagen ontroerende improvisatie te voorschijn, waarin verschillende Bowie-klassiekers voorbij komen. Niet alleen het publiek In het Hammersmith-theater kijkt ademloos toe, ook in de Rotterdamse bioscoop, waar ik de show volg kun je een speld horen vallen.
Na zo’n twintig minuten introduceert ceremoniemeester Phil Alexander zijn gasten: regisseur Don Letts, Madness frontman Suggs, radiopresentator Danielle Perry, acteur Andy Serkis en producer Ken Scott. In een interessant en onderhoudend gesprek belichten ze de veelzijdigheid en de grenzeloosheid van Bowies nog altijd inspirerende kunstenaarschap. Bowie toonde zijn vrouwelijke kanten, decennia voordat anderen spraken over genderfluïditeit. Als eerste witte artiest trad hij op in de Amerikaanse tv-show Soul Train, hij had geen Black Lives Matter-campagne nodig om de Afro-Amerikaanse cultuur te waarderen. Niet alleen muzikaal gezien was Bowie baanbrekend, hij was tevens mode-icoon, filmster, theatermaker en beeldend kunstenaar. Ken Scott herinnert zich dat Bowie 95% van de nummers in één keer goed zong en dat ook de rest van de band nauwelijks meer takes nodig had.
Na een uur verlangt het publiek naar de gerestaureerde beelden en het geluid van de gerestaureerde filmdocumentaire. We zien fans vooraf voor het theater staan, waar ze in kleurige uitdossingen die verwijzen naar Bowies personages, wachten op de dingen die komen. Het is leuk om Bowies echtgenote Angie haar entree te zien maken. Haar presentatie is zelfverzekerd, zeker in het licht van die tijd, al is enige behaagzucht haar niet geheel vreemd.
De Beatle-mania mag dan inmiddels enkele jaren voorbij zijn, tijdens het concert laat een grote schare middelbare schoolmeiden zich bereidwillig meevoeren in Bowies emotionele rollercoaster. Hun betraande ogen zijn gefixeerd op de androgyne zanger met zijn Schwartzkopf Red Hot Red-gekleurde haar. Gitarist Mick Ronson is een niet te onderschatten muzikale steunpilaar, in de hecht samenspelende band van Bowie. Met de bescheiden techniek van toen weet hij hypnotiserende klanken uit de 6-snaren van zijn gitaar te krijgen. Ook vocaal speelt Ronson een onmisbare rol. Nummers die voorbijkomen zijn: ‘Starman’, ‘Ziggy Stardust’, ‘Moonage Daydream’, ‘Five Years’ en ‘Suffragette City’.
Bowie verandert een keer of 3, 4 van outfit. Hij doet meer denken aan een acteur die speelt dat hij een rockster is dan dat hij echt een is. Bowie heeft goed in de gaten dat hij de wanhopig hun armen naar hem uitstrekstrekkende meiden kan manipuleren en speelt met zijn macht. Als Bowie plagerig het Stones-nummer ‘Let’s Spend The Night Together’ zingt, moeten de fans letterlijk van hem af worden getrokken.
De bijdrage van Jeff Beck was in de originele filmversie verwijderd. Niemand weet 50 jaar na dato nog het fijne van diens weigering. ‘Hij was niet tevreden over zijn schoenen,’ meent iemand in het panel. ‘Nee, het was zijn broek,’ verbetert een ander. Hoe dan ook, de in januari 2023 overleden Beck is nu wel te zien in het slotdeel, waarin de gitarist duelleert met Mick Ronson.
Tegen het einde van de film spreekt Bowie de voor velen zo schokkende woorden: “Not only is this the last show of the tour. But it’s the last show that we will ever do. Thank you.” De band vervolgt met de zwanenzang ‘Rock ’n roll suicide’.
Het geluidsniveau in de bioscoop is zo hoog dat ik betreur dat ik mijn gehoorbescherming heb thuisgelaten. Die geluidsinstructie komt van Bowie zelf die achterop het album liet zetten: ‘TO BE PLAYED AT MAXIMUM VOLUME!’